Kontrol Mastarları Tasarımı

Eğitim Amacı

Eğitimin Hedefi: Günümüz üretiminin temel özelliklerinden biri, tasarım ile üretimin, hatta kimi durumlarda kalite kontrolun, birbirinden fiziksel olarak ayrı ve uzak yerlerde yapılıyor olmasıdır. Mekanlar arasındaki mesafeler, kimi zaman tasarımı yapan ile üretimi yapanın hiç karşılaşmayacağı kadar uzak olabilmektedir. Ancak mesafe ne kadar uzun olursa olsun temel amaç hiç değişmiyor: Tasarımın doğru, anlaşılabilir ve düşük maliyetle ürüne dönüştürülecek resimler üretmesi, buna karşılık üretimin montaj hattında sorun çıkarmayacak ‘fonksiyonel’ parçalar imal etmesi. İmalatçının, ürettiği parçaları sevk etmeden önce, bu parçaların montaj hattında sorun çıkarmayacağından emin olması, montaj hatlarındaki akışın sürmesi için önemlidir. İşte bu noktada imalatçının ürettiği parçaların tasarıma uygunluğundan emin olmak için kullandığı ölçüm ve doğrulama araçlarının doğruluğu, hızı, kolay kullanılabilmesi gibi nitelikleri önemli olmaktadır. Günümüzde mastarlar bu doğrulama araçlarının başında gelmektedir. Hem bir parça unsurunun tolerans içerisinde olup olmadığını görmek için kullanılan GEÇER-GEÇMEZ (GO-NOT GO) mastarların, hem de parçanın montaj edilebilirliğini görmek için kullanılan FONKSİYON mastarlarının kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Başta otomotiv, elektronik, ev gereçleri, havacılık ve savunma sanayi olmak üzere, seri üretim ve montaj yapılan tüm alanlarda mastar kullanımı giderek artmaktadır. Aşağıda ana ve alt başlıkları verilen eğitimde, konu ile ilgili olan teknik elemanlar bilgilendirilmekte, ayrıca özel hazırlanmış örnekler üzerinde çalışılmaktadır.

Eğitimde Kullanılan Malzeme ve Kaynak Dokümanlar: Sunulan eğitimin temel kaynak dokümanları ASME Y14.5 M ve ASME Y14.43’tür. Eğitim dokümanı olarak Atila Çınar’ın bu standartlardan yararlanarak ayrıca kendi deneyimlerini de kullanarak hazırlamış olduğu sunum kullanılmaktadır. Eğitimlerimiz sırasında tarafımızca hazırlanmış bazı görsel modeller kullanılmaktadır. Eğitim notları ve ilgili dokümanlar eğitim alan tarafa bilgisayar ortamında verilmektedir.

Neler Öğreneceksiniz?

Makina parçaları imalat ve kontrolunda kullanılan aparat, fikstür, fonksiyonel fikstür ve mastar gibi elemanlar ile bunların benzerlik ve farkları öğrenilecek.

Geçer – Geçmez Mastar ile Fonksiyon Kontrol Mastarı arasındaki temel fark öğrenilecek.

Mastar tasarımı için parça teknik resminde bulunması gerekli koşullar öğrenilecek.

Geçer – Geçmez (GO – NOT GO) Mastarlar için tasarım ve toleranslandırma prensipleri öğrenilecek.

Fonksiyon Kontrol Mastarları için tasarım ve toleranslandırma prensipleri öğrenilecek.

Mastarların tasarımı, malzemesi, imalatı, kullanımı, bakım ve kalibrasyonu için ek bilgiler edinilecek.

Kontrollarda mastar kullanmanın temel avantaj ve dezavantajları öğrenilecek, mastarlar ile geleneksel ölçme ekipmanının karşılaştırılması yapılacak.

Eğitim İçeriği

1. Bölüm: Mastar Tasarımı İçin Teknik Resimlerden Beklenen

1.1. Mastar tasarımlanabilmesi için teknik resimlerde aranan koşullar

1.2. Boyutlandırılmış Unsurlar İçin Zarf Kavramı ve 1 No’lu Kural

1.3. Montajı Yapılacak Parçalar İçin Datum Tanımlaması

1.4. Datum Seçimi ve Datumlara Bağlı Toleranslandırma

1.5. Konum Toleransları, Boyutlandırılmış Unsurlar İçin Malzeme Durumu Koşulları

2. Bölüm: Muayene Aracı Olarak Mastarlar

2.1. Mastar ile İlgili Temel Prensipler (Tasarım, Amaç, Ekonomi)

2.2. Geçer Geçmez Mastarlar ve Fonksiyon Mastarları İçin Tasarım Prensipleri

2.3. Mastarların Boyutlandırılması ve Toleranslandırılması

2.4. Mastar Üreticisi Toleransları

2.5. Malzeme Seçimi ve Mastar Üretiminde Temel Prensipler

2.6. Mastarların Kullanımı, Bakımı, Kalibrayonu

3. Bölüm: Atölye Çalışması

3.1. Tipik bazı örnek parçalara ait teknik resimlerin incelenmesi

3.2. Katılımcılarla birlikte bu parçalar için mastar tasarım yapılması

Kimler Katılabilir

Bu eğitime, özellikle mekanik parça ve komponent üretimi ve montajı yapan işletmelerde çalışan, tasarım mühendisi, teknik ressam, konstrüktör, takım imalci ve kalite kontrol elemanlarının katılması yararlı görülmektedir. Katılımcıların temel teknik resim bilgilerine sahip olmaları bu eğitimin yararlı olması için ön koşuldur.

Eğitmenler

Atila ÇINAR

Atila Çınar 1982 yılında ODTÜ, Makina Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu.

Mezuniyetinden sonrasında, sırası ile aşağıdaki görevlerde bulundu:

- 1983-1988 HEMA Dişli Fabrikası, Kalite Kontrol Metod Mühendisliği,

- 1988-1989 LAMAŞ Kalıp ve Makina Fabrikası, Kalite Kontrol Müdürlüğü,

- 1989-1997 ROKETSAN Roket San. ve Tic. A.Ş. Üretim Mühendisliği Başmühendisliği,

- 1997-1998 HİDROLİFT Ltd. Şti. Fabrika Müdürlüğü,

- 1998- ... ETİK Tasarım Danışmanlık Eğitim Ltd. Şti., 1997 yılından bu yana, ağırlıklı olarak mühendis, tekniker, konstrüktör ve teknisyenlere ‘Teknik Resimlerde Boyutlandırma, Toleranslandırma ve Geometrik/Konum Toleransları’ ile ilgili eğitimler vermektedir.

İşletme çalışanlarına eğitim vermenin yanında, ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümü son sınıf öğrencilerine düzenli olarak konu ile ilgili seminerler vermektedir. Atılım ve Dumlupınar üniversitelerinde konuyla ilgili ders vermiştir.